TUYUĞ
Asıl anlamı "şarkı söyleme", "övme", "kapalı söz" olan tuyuğ, dört mısradan oluşan bir nazım şeklidir. Beyitleri "a a b a" şeklinde kafiye dizilişine sahiptir. Tuyuğ, eski Türk şiirinin dörtlüklerinden doğmuştur.
Bu nazım şekli daha çok Çağatay ve Azerî edebiyatlarında görülür.
Tuyuğda cinaslı kafiyeler çok kullanılır.
Aruz kalıbı genellikle fâ'ilâtün fâ'ilâtün fâ'ilün veznidir.
Anadolu sahasında divan şairleri bu nazım şekline pek ilgi göstermemişlerdir.
Örnek:
Aşkın odına gönül pervânedür
Tâkatim yoh bilmezem pervâ nedür
Fırsat olınca gönül sen yanadur
Âşıkın ayini budur ya nedür
fâ'ilâtün fâ'ilâtün fâ'ilün
Nesîmî
Açıklaması:
Gönül senin aşk ateşinin pervanesidir; gücüm kalmadı, bilmiyorum çekinecek ne var? Gönül sen fırsat buldukça yanıp yakılmaya devam et; aşıkın adeti bundan başka ne olabilir?
Rüba'î ile Tuyuğ arasındaki fark: Rüba'î ahreb ve ahrem denilen ve sadece rüba'îye özgü olan nazım şekilleriyle yazılır. Tuyuğ ise ganellikle fâ'ilâtün fâ'ilâtün fâ'ilün vezniyle yazılır.
Bu nazım şekli daha çok Çağatay ve Azerî edebiyatlarında görülür.
Tuyuğda cinaslı kafiyeler çok kullanılır.
Aruz kalıbı genellikle fâ'ilâtün fâ'ilâtün fâ'ilün veznidir.
Anadolu sahasında divan şairleri bu nazım şekline pek ilgi göstermemişlerdir.
Örnek:
Aşkın odına gönül pervânedür
Tâkatim yoh bilmezem pervâ nedür
Fırsat olınca gönül sen yanadur
Âşıkın ayini budur ya nedür
fâ'ilâtün fâ'ilâtün fâ'ilün
Nesîmî
Açıklaması:
Gönül senin aşk ateşinin pervanesidir; gücüm kalmadı, bilmiyorum çekinecek ne var? Gönül sen fırsat buldukça yanıp yakılmaya devam et; aşıkın adeti bundan başka ne olabilir?
Rüba'î ile Tuyuğ arasındaki fark: Rüba'î ahreb ve ahrem denilen ve sadece rüba'îye özgü olan nazım şekilleriyle yazılır. Tuyuğ ise ganellikle fâ'ilâtün fâ'ilâtün fâ'ilün vezniyle yazılır.