Aşık Paşa Garib-nâme "Kim alursa bu kitabı yâdına"
Karamanoğlu Mehmed Bey'in 13 mayıs 1277'de "Şimden gerü hiç gimesne divanda, dergahda, bergahda, mecliste, meydanda ve dahi her yerde Türk dilinden özge söz söylemeye" şeklinde ferman buyurması, dönemin şair ve yazarlarının Türkçe eser yazmalarında etkili olmuştur. Bu dönemin Türkçe önderlerinin başlıcaları Gülşehrî (öl. 1317), Yunus Emre (öl.1320) ve Aşık Paşa (öl. 1322)'dır. Bu şairlerden Aşık Paşa'nın 10613 beyitli Garib-name isimli mesnevisi, 14. yy'ın en büyük mesnevisidir. Aşık Paşa bu eserinde Türkçenin Arapça ve Farsçadan farkının olmadığını, her dilin doğruyu ve güzeli anlattığını belirtmiştir. O dönemde diğer dillerdekine benzer gramer kuralları tesbiti, sözlük yazımı vb çalışmaların Türkçe üzerinde olmamasından yakınan Aşık Paşa, Türkçeye ilk sahip çıkanlardan biridir. Aşağıda Garib-name'den alınan bir bölüm bu durumdan basetmektedir.
Kim alursa bu kitâbı yâdına
İre cümle ma'ninün bünyâdına
Gerçi kim söylendi bunda Türk dili
İlla ma'lûm oldı ma'nî menzili
Çün bilesin cümle yol menzillerin
Yirmegil sen Türk ü Tâcik dillerin
Kamu dilde var-ıdı zabt u usûl
Bunlara düşmiş idi cümle ukûl
Türk diline kimsene bakmaz-ıdı
Türklere hergiz gönül akmaz-ıdı
Türk dahi bilmez idi ol dilleri
İnce yolı ol ulu menzilleri
Bu Garib-name anın geldi dile
Kim bu dil ehli dahi ma'ni bile
Türk dilinde ya'ni ma'nî bulalar
Türk ü Tâcik cümle yoldaş olalar
Yol içinde birbirini yirmeye
Dile bakup ma'niyi hor görmeye
Tâ ki mahrum kalmaya Türkler dakı
Türk dilinde anlayalar ol Hak'ı
Kamu dilde var-durur ma'ni sözi
Görene gizlü degül ma'nî yüzi
Ma'ni ehli ma'ninün kadrin bilür
Kanda kim bulsa ana rağbet kılur
Çok acayib çok garayib kimseler
Söylenür dilde neler vardur neler
Ma'niyi bir dilde sanman siz hemân
Cümle diller anı söyler bî-gümân
Cümle dilde söylenen ol söz-durur
Cümle gözlerden görenlere göz-durur